Obecnie niketamid nie ma takiego wskazania. Lek jest stosowany w stanach przewlekłego osłabienia i zmęczenia, a w połączeniu z glukozą w przypadku długotrwałego wysiłku [1-4].

Nicethamidum jako lek gotowy [1, 4]

Postać leku

Cardiamidum – krople doustne, roztwór – w 1 ml (około 20 kropli) zawarte jest 250 mg niketamidu. Substancjami pomocniczymi jest kwas (S)-mlekowy oraz woda oczyszczona.

Dawkowanie

Dorośli: zwykle 20 do 40 kropli 3 razy na dobę.

Młodzież w wieku od 12 do 18 lat: 20 do 40 kropli jednorazowo, raz na dobę.

Osobny artykuł: Devikap (Cholecalciferolum) – lek gotowy traktowany jako surowiec do receptury

Przeciwwskazania

Lek jest przeciwskazany, gdy występuje:

• nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą,
• tachykardia i ciężkie zaburzenia rytmu serca,
• nadciśnienie tętnicze,
• niestabilna dusznica bolesna,
• padaczka,
• dzieci w wieku poniżej 12 lat,
• ciąża.

Szczególną ostrożność podczas stosowania należy zachować  u pacjentów z porfirią, astmą oraz nadczynnością tarczycy.

Działania niepożądane

Podczas stosowania leku mogą wystąpić działania niepożądane o nieznanej częstości:

• przyspieszenie czynności serca, zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
• drgawki, rzadko o charakterze toniczno-klonicznym, pobudzenie psychoruchowe,
• nudności, wymioty,
• wzmożona potliwość,
• drżenie mięśniowe, sztywność mięśni,
• uczucie gorąca, zwiększenie temperatury ciał,
• świąd skóry, zwłaszcza nosa, kaszel, kichanie, zaczerwienienie skóry,
• uogólniony niepokój

Farmakodynamika

Niketamid to lek pobudzający układ oddechowy oraz ośrodkowy układ nerwowy przez bezpośrednią stymulację śródmózgowia, ośrodka naczynioruchowego oraz ośrodka w rdzeniu przedłużonym. W wyniku obniżenia progu pobudliwości komórek nerwowych dochodzi do pobudzenia ośrodka oddechowego, zwiększenia objętości oddechowej i częstości oddechów, a także do zwiększenia wrażliwości na dwutlenek węgla. Stymulacja ośrodka naczynioruchowego prowadzi do nasilenia pobudliwości prereceptorycznej, wywołując wzmożenie napięcia ścian naczyń krwionośnych, szczególnie jamy brzusznej, prowadząc do wzrostu ciśnienia tętniczego.

Dzięki temu zwiększa się ukrwienie układu naczyniowego, krew dopływa do serca, zwiększa się objętość minutowa, szybkość krążenia oraz częstość uderzeń serca. Poprawa pracy serca nie wynika z bezpośredniego działania niketamidu na serce, a jedynie usprawnionego przepływem krwi w układzie krążenia. Dodatkowo lek ten rozszerza naczynia wieńcowe oraz naczynia mózgu i skóry.

Czytaj również: Które leki apteczne można zastąpić lekami recepturowymi?

Farmakokinetyka

Lek dobrze się wchłania po podaniu doustnym i szybko osiąga maksymalne stężenie. Działanie na ośrodek naczynioruchowy i oddechowy jest krótkotrwałe i utrzymuje się od 15 do 60 min.

Nicethamidum jako lek gotowy stosowany w recepturze [6, 7]

Nicethamidum należy do wykazu substancji silnie działających – wykaz B

Przykłady recept z zastosowaniem niketamidu [6]

Kontrola dawkowania:

(50,0 mg* + 33, 0 mg) : 2 = 41,5 mg

* masa 1 kropli roztworu wodnego

41,5 mg x 20 kropli = 830,0 mg (masa 20 kropli)

Niketamid

830,0 mg : 2 = 415,0 mg = 0,415 (dawka jednorazowa roztworu niketamidu)

415,0 mg x 3 = 1245 mg = 1,245  (dawka dobowa niketamidu)

100,0 – 25,0

0,415 – x

x = 0,104 (dawka jednorazowa)

0,104 x 3 = 0,312 (dawka dobowa)

Chlorowodorek etylomorfiny

100,0 – 2,0

15,0 – x

x = 0,3 (ilość chlorku etylomorfiny)

100,0 – 2,0

0,415 – x

x = 0,0083 (dawka jednorazowa)

0,0083 x 3 = 0,0249 (dawka dobowa)

dawki nieprzekroczone

Wykonanie

Należy przygotować butelkę o odpowiedniej wielkości oraz nakrętkę z zakraplaczem. Do wytarowanej zlewki odważyć 14,7 g wody oczyszczonej. Na wadze proszkowej odważyć 0,3 chlorku etylomorfiny i rozpuścić w zlewce z wodą oczyszczoną. Przelać do butelki, a następnie dodać 15,0 roztworu niketamidu. Wymieszać. Butelkę zamknąć i odpowiednio opisać.

Kontrola niezgodności

• zamiana Pini sirupus na syrop prosty lub syrop prawoślazowy w celu uniknięcia wytrącenia teofiliny;
• należy użyć 20,0 wody oczyszczonej kosztem syropu w celu rozpuszczenia aminofiliny (rozpuszczalność 1,0 cz. aminofiliny na 10,0-30,0 cz. wody) oraz ok. 2,0 wody w celu rozpuszczenia chlorowodorku efedryny i fosforanu kodeiny (1 cz. efedryny w 3 cz. wody i 1 cz. kodeiny w 0,5 cz. gorącej wody);
• podsumowując: 215,0 syropu prostego (lub prawoślazowego) i 22,0 wody.

Kontrola dawkowania

1 łyżeczka – 15 g (dawka jednorazowa)

3 łyżeczki – 45 g  (dawka dobowa

Aminofilina

250,0 – 2,0

15,0 – x   45,0 – y

x=0,12

y=0,36

Fosforan kodeiny

250,0 – 0,5

15,0 – x   45,0 – y

x=0,03

y=0,09

Chlorowodorek efedryny

250,0 – 0,5

15,0 – x   45,0 – y

x=0,03

y=0,09

Niketamid (25% sol.)

100,0 – 25,0

10,0 – x

x=2,5

250,0 – 2,5

15,0 – x   45,0 – y

x=0,15

y= 0,45

dawki nieprzekroczone

Wykonanie

Przygotować odpowiednią butelkę z dopasowanym korkiem. 2,0 odważonej na wadze proszkowej aminofiliny rozpuścić w 20,0 przygotowanej i ostudzonej wody oczyszczonej. Przelać do butelki. Do butelki odważyć 215,0 przygotowanego syropu prostego. Następnie rozpuścić w zlewce z wodą kolejno odważony fosforan kodeiny i chlorowodorek efedryny. Rozpuszczone substancje przelać do butelki. Wstrząsnąć i zakręcić butelkę. Przykleić etykietę z informacją: ,,wstrząsnąć przed użyciem”. Opisać sygnaturę.

Literatura:

1. ChPL, Cardiamidum .[Online]. [Accessed: 14.10.2020].
2. PubChem, Nikethamide. [Online]. Available: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Nikethamide [Accessed: 14.10.2020].
3. ScienceDirect, Nikethamide. [Online]. Available: https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/nikethamide [Accessed: 14.10.2020].
4. Medycyna praktyczna, Glucardiamid. [Online]. Available: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/32842,Glucardiamid-pastylki [Accessed:14.10.2020].
5. wikipedia.org, Nikethamide. [Online]. Available: https://en.wikipedia.org/wiki/Nikethamide#cite_note-4 [Accessed: 14.10.2020].
6. Jachowicz R, Receptura apteczna, Warszawa, 2015, Wydawnictwo Lekarskie PZWL [Online] Available: https://libra.ibuk.pl/book/141679 [Accessed: 15.11.2020].
7. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Przewodnik po recepturze aptecznej, 2018 [Accessed: 15.11.2020].