Nazwa polska: Lekobaza
Wygląd i właściwości fizykochemiczne
Lekobaza jest białą, miękką, gładką masą o słabo wyczuwalnym zapachu. Ma charakter amfifilowy, dzięki czemu bardzo dobrze absorbuje zarówno wodę, jak i roztwory olejowe. Jest podłożem łatwo zmywalnym, o dobrej rozsmarowywalności i fizjologicznym dla skóry pH.
W skład Lekobazy wchodzą: wazelina biała, emulgatory w/o i o/w, woda oczyszczona oraz inne składniki w zależności od producenta. W wykazie surowców farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terenie RP znajduje się Lekobaza Coel, Amara, Galfarm, Fagron oraz Recepto Pharma.
Zobacz również: Lanolina
Poniżej przedstawiono skład jakościowy preparatów Lekobazy dopuszczonych do obrotu w 2016 roku:
Amara | Coel | Galfarm | Fagron |
|---|---|---|---|
|
|
|
|
Są to produkty lecznicze różniące się składem, a co za tym idzie również właściwościami fizykochemicznymi oraz liczbą wodną, o czym należy pamiętać, używając ich w pracy recepturowej. Jedynie Lekobaza Coel i Galfarm są identyczne pod względem składu.
Osobny artykuł: Maść cholesterolowa
Zastosowanie
Lekobaza jest nowoczesnym, wieloskładnikowym podłożem chętnie wykorzystywanym w recepturze aptecznej do sporządzania maści, kremów i emulsji. Ze względu na jej amfifilowy charakter dobrze sprawdza się w przypadku preparatów wielofazowych oraz zawierających witaminy. Jest odpowiednim podłożem do sporządzania maści wszystkimi metodami (moździerz, unguator, mieszadło szybkoobrotowe). Znaczna zawartość wody (35-42%) pozwala na wprowadzanie niewielkich ilości substancji rozpuszczalnych w wodzie w postaci zmikronizowanej bez potrzeby ich wcześniejszego rozpuszczania, co korzystnie wpływa na stabilność preparatu. Lekobaza wchodzi w skład leków recepturowych stosowanych w leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych skóry przebiegających z wysiękiem oraz jako podłoże preparatów diadermalnych i transdermalnych. Nie działa okluzyjnie, przez co może być źle tolerowana u pacjentów z bardzo przesuszoną skórą.
Osobny artykuł: Maści – charakterystyka postaci leku
Lekobaza często stosowana jest także w celu poprawy niezgodności recepturowych, np.:
| Rp. | |
| Hydrocortisoni | 1,0 |
| Ureae | 20,0 |
| Ac. salicylici | 10,0 |
| Vit. A+D3 | 10,0 |
| Eucerini | 100,0 |
| M.f. unguentum |
W przypadku powyższej recepty konieczna jest zmiana podłoża, ponieważ solubilizowane roztwory witamin takie jak A czy A+D3 zawierają związki powierzchniowo czynne typu o/w o wysokich liczbach HLB, natomiast w eucerynie występują emulgatory w/o o niskich HLB. Zestawienie tych substancji w jednym preparacie może prowadzić do destabilizacji, która będzie tym większa, im większa jest różnica między liczbami HLB połączonych składników. Rozwiązanie takiej niezgodności polega na zamianie podłoża na Lekobazę, która ma charakter amfifilowy.
Sprawdź także: Podłoża maściowe
Niezgodności recepturowe Lekobazy
W wyniku połączenia Lekobazy z siarczanem cynku, chlorowodorkiem tetrakainy lub chlorowodorkiem lidokainy może dojść do złamania emulsji, należy unikać łączenia wspomnianych składników.
Przykłady recept:
| Rp. | |
| Metronidazoli | 1,0 |
| Lekobaza | 20,0 |
| Aq. dest. | ad 100,0 |
| M.f. emulsio |
| Rp. | |
| Neomycini sulfatis | 2,0 |
| 3% Sol. Ac. borici | 45,0 |
| Lekobaza | ad 100,0 |
| M.f. cremor |
| Rp. | |
| Urotropini | 10,0 |
| Zinci oxydati | 20,0 |
| Lekobazae | 30,0 |
| Aq. dest. | ad 100,0 |
| M.f. cremor |
| Rp. | |
| Progesteroni | 1,0 |
| 85% Glycerini | 3,0 |
| Lekobaza | ad 100,0 |
| M.f. cremor |
| Rp. | |
| Ascorbylis palmitatis | 4,0 |
| Butyri cacao | 3,0 |
| Vit. A concentr. | 500 000 j.m. |
| Vit. E puri | 2,5 |
| Lekobazae | ad 100,0 |
| M. f. cremor |
| Rp. | |
| Vit. A liq. | |
| Vit. E liq. | aa 10,0 |
| Sol. 3% Ac. borici | 20,0 |
| Lekobaza | ad 100,0 |
| M.f. unguentum |
mgr farm. Angelika Nowicka
Zobacz także: parafina, euceryna, wazelina, maść cholesterolowa, wazelina, lanolina
Piśmiennictwo:
- Karta Charakterystyki Produktu: Lekobaza.
- Wykaz surowców farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terenie RP.
- Banker G. S., Rhodes C.T.: Modern Pharmaceutics, wyd. Marcel Dekker, Nowy Jork-Bazylea, 2002.
- Marszałł L., Receptura apteczna półstałych postaci leków w teorii i praktyce, Wyd. FARMAPRESS, Warszawa.
- B. Pandyra-Kowalska, D. Czechowska, A. Jaworek: Receptura okiem praktyka – część pierwsza, Aptekarz Polski, 2019.
- B. Pandyra-Kowalska, A. Jaworek: Receptura okiem praktyka – część druga. Dobór podłoża w zależności od problemu terapeutycznego, Aptekarz Polski, 2019.
